اگر شما به عنوان یک کارآفرین، شرکتی تاسیس کرده‌اید، دانستن این نکته برایتان مفید است که به عنوان یک سهامدار یا شریک در یک شرکت، مستقلا و به‌تنهایی نمی‌توانید از طرف شرکت طرح دعوا کنید یا اینکه دعاوی مطرح‌شده علیه شرکت را پاسخ گویید.
جهت انتقال بهتر مفهوم، توضیح این مطلب را در قالب یک پرونده که در تاریخ ۳۰ / ۲/ ۹۲ در دادگاه عمومی حقوقی تهران مطرح شد، ارائه می‌كنیم.
ماجرا از این قرار بوده که شرکت «الف» یک علامت تجاری را به ثبت می‌رساند، پس از آن شرکت دیگری به عنوان مثال، شرکت «ب»، اقدام به استفاده از علامت تجاری که شرکت «الف» ثبت کرده بود، می‌كند؛ بدون اینکه مجوزی از شرکت گرفته باشد یا اینکه حق استفاده‌ای در این خصوص داشته باشد. همچنین علاوه بر اینکه شرکت «ب» از علامت تجاری استفاده می‌كند، نسبت به ثبت علامتی بسیار شبیه آن، در اداره مالکیت معنوی نیز اقدام می‌كند! که در واقع این اقدام شرکت «ب»، کاملا بازار مشتریان شرکت «الف» را تحت تاثیر قرارداده و علاوه بر آن، به جهت کیفیت نه‌چندان مطلوب محصولات، اعتبار شرکت را نیز زیر سوال می‌برد. بعد از اینکه سهامداران شرکت «الف» متوجه ماجرا می‌شوند، تصمیم می‌گیرند که اقدام به طرح دعوا کنند و از دادگاه بخواهند که علامت تجاری شرکت «ب» مطابق مقررات قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری ابطال شود. اما با کمال تاسف دادگاه قرار رد دعوای ایشان را صادر کرد.
علت آن چیست؟ وقتی یک شرکت به ثبت می‌رسد، آن شرکت شخصیت حقوقی مستقل از اعضای خودش پیدا می‌کند. شرکت هر قالبی که داشته باشد (سهامی، با مسئولیت محدود، تضامنی، نسبی و …) به هر صورت، مستقل از سهامداران یا شرکا شخصیت حقوقی دارد و این شخصیت حقوقی به وسیله مدیرانش اداره می‌شود. به بیان دیگر اگر ما یک شرکت ثبت کنیم و متوجه شویم که حقوق مادی یا معنوی آن مورد تضییع قرار گرفته، مثلا از نام شرکت استفاده می‌شود، یا برند آن توسط دیگری مورد بهره‌برداری قرار گرفته، یا بدهکاران شرکت، طلب‌های خود را پرداخت نمی‌کنند، در همه این موارد هرچند که ما به عنوان سهامدار یا شریک شرکت، از اقدامات شرکت نفع می‌بریم، اما به لحاظ قانونی حقی برای اقامه دعوا نداریم!
- پس راهکار چیست؟
موضوع باید به مدیران شرکت اطلاع داده شود تا ایشان نسبت به طرح دعوای مدنی یا شکایت کیفری اقدامات لازم را انجام دهند، در غیر این صورت دعوا با قرار رد، از چرخه رسیدگی خارج می‌شود.
نکته: در برخی موارد خیلی استثنا ممکن است قانونگذاران به سهامداران اجازه طرح دعوا بدهد. اینگونه موارد در قانون ذکر شده‌اند اما، اصل کلی این است که دعاوی باید از طریق مدیران شرکت‌ها پیگیری شود.