تک‌شاخ‌های مالزی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک
بررسی اکوسیستم نوآوری کشوری در جنوب شرق آسیا
مالزی در سال۲۰۲۲، به جذاب‌ترین کشور آسیای جنوب شرقی برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شده و از اصلی‌ترین دلایل موفقیت آن، جذب بیش از ۲۲۰میلیارد رینگیت سرمایه در سال۲۰۲۱ است.
مالزی با سواحل زیبا، جزایر درخشان، ایستگاه‌های تپه‌ای مرتفع و میراث جهانی یونسکو، آسمانخراش‌های دوقلوی پتروناس که با ارتفاع ۴۵۲ متر در مالزی خودنمایی می‌کنند، قطب اقتصادی و تجاری جنوب شرق آسیاست و با مساحتی بالغ بر ۳۰۰ هزار‌کیلومتر مربع با ترکیبی از فرهنگ مالایی، چینی و هندواروپایی، کشوری خارق‌العاده با شهروندانی دوست‌داشتنی و شگفتی‌های طبیعی فراوانی است که می‌تواند مکانی ایده‌آل برای استارتاپ‌ها باشد.
اقتصاد مالزی
اقتصاد مالزی در سه‌ماهه اول سال۲۰۲۲ رشد مثبت ۵درصدی را ثبت کرده، به‌طوری‌که در سال۲۰۲۱ این رشد ۳.۶درصد بوده است. مالزی در میان ۲۵کشور برتر صلح‌آمیز قرار دارد و می‌توان آن را یک کشور جهان دوم به حساب آورد. با توجه به تعریفی که بعد از جنگ سرد از جهان دوم ارائه شد، کشورهای تازه صنعتی شده مانند تایلند، هند، مالزی، فیلیپین، ترکیه، مکزیک و برزیل که در اقتصاد جهانی حرفی برای گفتن دارند، در این تعریف قرار می‌گیرند.
مالزی به‌عنوان کشوری با درآمد متوسط رو به بالا، هم در توسعه کشورهای با درآمد پایین و متوسط مشارکت می‌کند و هم از تجربه جهانی کشورهای با درآمد بالا و توسعه‌یافته بهره می‌برد. مالزی با اقتصاد رقابتی، رشد سریع تولید ناخالص داخلی که هر سال بهبود می‌یابد و بزرگ‌ترین بازار صادراتی جهان را در زمینه نیمه‌هادی‌ها و سایر کالاهای الکتریکی دارد، امکانات فراوانی برای ارائه به افرادی دارد که به خارج از کشور نقل مکان می‌کنند.
میانگین سرمایه‌گذاری در مالزی به عوامل زیادی بستگی دارد، با این حال، متوسط سرمایه‌گذاری اولیه در کوالالامپور ۱۵۱هزار دلار و متوسط سرمایه‌گذاری در سری A به ارزش ۱.۱میلیون دلار است. رشد اقتصادی مالزی در سال جاری نشان می‌دهد که این کشور در مسیر صحیح اقتصادی قرار دارد. مالزی به عنوان یک اقتصاد کوچک و باز، می‌تواند به عنوان یک اکوسیستم برتر استارتاپی نیز شناخته شود و کوالالامپور، مرکز این کشور، به عنوان یازدهمین اکوسیستم نوظهور در جهان حرفی برای گفتن داشته باشد.
برترین استارتاپ های مالزی
وقتی از استارتاپ‌های فناوری حرف می‌زنیم، استارتاپ‌های مالزیایی به‌ندرت جزو اولین‌ها هستند، اما با این وجود، مالزی همواره به‌عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین مراکز استارتاپ فناوری در حال توسعه در جهان شناخته میشود که چندین استارتاپ برتر را به دنیا معرفی کرده و در مقایسه با همسایگان خود، به دلیل داشتن فناوری دیجیتال بسیار بزرگ، باعث به وجود آمدن نوآوری شده است.
۴۸۰هزار: در سال ۲۰۱۷ حدود ۴۸۰هزار استارتاپ در مالزی ثبت شده‌اند که این نشان می‌دهد فرصت‌های تجاری بسیار امیدوار‌کننده‌ای در این کشور وجود دارد. از این تعداد، ۹۸.۵درصد را شرکت‌های کوچک و متوسط با ۳۶.۳درصد تولید ناخالص داخلی تشکیل می‌دهند، ولی تقریبا ۸۰درصد از شرکت‌های کوچک و متوسط در ۳ سال اول زنده نمی‌مانند. از برترین استارتاپ‌های مالزی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
Iflix : یک سرویس پخش زنده مالزیایی است که دسترسی بی حد و حصر به سریال‌های تلویزیونی، فیلم‌ها و سایر محتواها را در دستگاه‌های تلفن همراه، رایانه‌های رومیزی و تلویزیونی ارائه می‌دهد. iFlix با در نظر گرفتن یک قیمت ماهانه، امکان دسترسی به مجموعه عظیمی از کمدی‌ها، درام‌ها، کارتون‌ها و فیلم‌های سراسر جهان را برای پخش یا دانلود فراهم می‌کند. کل بودجه این استارتاپ ۲۹۸میلیون دلار است.
StoreHub: در سال ۲۰۱۴ تأسیس شده و فناوری نقطه فروش و خدمات دیجیتال را به خرده‌فروشان ارائه می‌دهد. این استارتاپ از کسب‌وکارهای خرده‌فروشی در مدیریت عملیات و ارتباط با مشتریان‌‌شان در سراسر جهان پشتیبانی می‌کند. StoreHub در کوالالامپور مستقر است و دفاتری در فیلیپین، تایلند و چین دارد. بودجه این استارتاپ ۶.۱میلیون دلار است.
IPrice: یک سایت تخفیف و کوپن تجارت الکترونیک جنوب شرقی آسیا با تأکید بر مالزی، اندونزی، ویتنام، سنگاپور، هنگ‌کنگ، تایلند و فیلیپین است و به مشتریان آنلاین کمک می‌کند تا بتوانند هزینه‌ها، کشف اقلام و دریافت تخفیف از فروشگاه‌های آنلاین برتر منطقه را مقایسه کنند.
Paywatch: استارتاپی است که در سال ۲۰۱۷ تأسیس شده و در حال حاضر در کوالالامپور مستقر است. این شرکت یک پلتفرم فین‌تک را فراهم می‌کند که کارمندان در زمان واقعی به دستمزدشان دسترسی داشته باشند؛ به این معنی که آنها می‌توانند در هر زمان آنچه را که به دست آورده‌اند، دریافت کنند و برنامه‌ریزی مالی خود را آسان‌تر انجام دهند. این شرکت از زمان تأسیس در ژانویه ۲۰۲۲ یک دور تأمین مالی را پشت سر گذاشته و توانسته است تا رقم ۲۱.۹ میلیون MYR (واحد پول مالزی) را جمع‌آوری کند.
Carsome: یک سایت حراج آنلاین برای خودروهای دست‌دوم است و به مالکان خودرو در فرایند فروش، از بازرسی گرفته تا ارزیابی و پرداخت و همچنین تدارکات، کمک می‌کند و در عین حال هزینه‌های مربوط به فروش خودرو را کاهش می‌دهد. Carsome یک شرکت مالزیایی است که در اندونزی، تایلند و سنگاپور نیز فعالیت دارد.
کارسوم، به عنوان اولین استارتاپ تک‌شاخ فناوری مالزی، توانست ۲۹۰میلیون دلار در دور سرمایه‌گذاری سری E جمع‌آوری کرده و ارزش بازار آنلاین خودروهای دست‌دوم را ۱.۷ میلیارد دلار جابه‌جا کند. کارسوم قصد دارد از این بودجه برای توسعه محصول، فناوری و زیرساخت خود در مالزی، اندونزی و تایلند استفاده کند.
۲۰۰میلیون دلار: این استارتاپ که در سال۲۰۱۵ تأسیس شده، در کنار Carro و Carousell، از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های تجارت الکترونیک خودروهای دست‌دوم در آسیای جنوب شرقی است. این پلتفرم به بازرسی، انتقال مالکیت و امور مالی بین مصرف‌کنندگان و فروشندگان خودروهای دست‌دوم کمک می‌کند و سالانه حدود ۱۰۰هزار تراکنش خودرو را انجام می‌دهد. این استارتاپ پس از قرارداد ۲۰۰میلیون دلاری مبادله سهام با iCar Asia در فهرست استرالیا، به جایگاه تک‌شاخ دست یافت.
حمایت دولت مالزی از استارتاپ‌ها
دولت مالزی برای شرکت‌هایی که فناوری دیجیتال را با سرمایه‌گذاری در بازارهای الکترونیک، ERP (راهکار برنامه‌ریزی و مدیریت جامع منابع سازمانی) و نرم‌افزار حقوق و دستمزد الکترونیکی اتخاذ می‌کنند، ۵۰۰۰رینگیت (واحد پول مالزی) کمک مالی ارائه می‌کند. این کمک مالی به ۱۰۰هزار شرکت کوچک و متوسط در مالزی محدود میشود.
به عبارت دیگر، مالزی، استارتاپ‌های تجاری مالزیایی را برای تبدیل به فناوری ابری تبلیغ می‌کند و به سمت بازارهایی با سریع‌ترین رشد در آسیای جنوب شرقی حرکت می‌دهد و مهم‌تر از آن، نرخ مالیاتی ۱۷درصدی برای شرکت‌های کوچک و متوسط که سودهای ۶۰۰هزار MYR یا کمتر ایجاد می‌کنند، اعمال میشود. تعریف SMEها به صورت پرداخت سرمایه تا سقف ۲.۵میلیون MYR و ۲ فروش سالانه به ارزش ۵۰ MYR تعریف میشود.
مالزی سرمایه‌های خارجی را می‌بلعد
براساس شاخص فرصت‌های جهانی مؤسسه میلکن (GIO) در سال۲۰۲۲، مالزی به جذاب‌ترین کشور آسیای جنوب شرقی برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شده و از اصلی‌ترین دلایل موفقیت آن، جذب بیش از ۲۲۰میلیارد رینگیت سرمایه تأیید‌شده در سال۲۰۲۱ برای بخش‌های تولید و خدمات است.
این تعهد، در نهایت، موقعیت مالزی را به عنوان یک مقصد سرمایه‌گذاری ترجیحی ارتقا داده است و بدون‌شک، نشان‌دهنده اعتماد قوی سرمایه‌گذاران خارجی به اکوسیستم تجاری چابک و اقتصاد پر جنب‌وجوش مالزی است.
این کشور به دلیل عملکرد قوی خود در همه معیارها، یعنی داشتن عملکرد اقتصادی قوی، ارائه نیروی کار بسیار ماهر و ادغام محکم با اقتصاد جهانی، جایگاه اول خود را به دست آورده است. جست‌وجوی تهاجمی فرصت‌ها، به‌ویژه در زمینه‌های رشد جدید، ایجاد همکاری‌های بیشتر با صنایع در زمینه ارتقای مهارت و مهارت‌آموزی و جذب سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک بیشتر در کشور و تمرکز MITI (وزارت بازرگانی و صنایع بین‌المللی) در تضمین موقعیت مالزی، باعث میشود که این کشور به عنوان جذاب‌ترین مقصد سرمایه‌گذاری خارجی باقی بماند.
مالزی اقداماتی را برای کاهش محدودیت‌ها و اتخاذ سیاست‌هایی جهت سرمایه‌گذاری بر تحولات تجاری خود انجام داده و کمک کرده تا رتبه اول را در شاخص سال ۲۰۲۲ به‌دست آورد و این اقدامات، به عنوان انگیزه‌ای برای هدایت کشور به سمت افزایش نوآوری، ایجاد شغل و رقابت جهانی است.
چالش‌های استارتاپی در مالزی
اگرچه مالزی مکان خوبی برای راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار است، اما هنوز راه درازی در پیش دارد تا بتواند ادعای خود را به عنوان قطب استارتاپی جنوب شرقی آسیا ثابت کند. در حالی که مالزی شاهد ظهور استارتاپ‌های محلی خوبی است و بودجه نسبتا خوبی در مراحل اولیه به دست می‌آورد، اما تولید ناخالص داخلی آن ۱۱.۴هزار دلار است که در مقایسه‌ای با کشورهایی مانند سنگاپور و ایالات متحده که تولید ناخالص داخلی سرانه آنها ۶۵.۲هزار دلار است، تفاوت بزرگی است.
با این حال، ثروتمند نبودن، تنها چیزی نیست که مانع رشد مالزی میشود؛ زیرا جمعیت کمتر، بازار را برای افرادی که مایلند ارزش خدمات شما را ببینند و برای آن هزینه کنند، محدودتر می‌کند. به دلیل جمعیت و اندازه بازار، کارآفرینان مالزیایی به کشورهایی می‌روند تا بتوانند به جایگاه تک‌شاخ دست یابند و این به معنای انتقال دفتر مرکزی به کشورهایی مانند سنگاپور است. شاهد این مدعا نیز استارتاپ Grab است که موفق نشد بودجه کافی در مالزی جمع‌آوری کند و به دلیل عدم حمایت مالی به سنگاپور نقل مکان کرد.
با این حال مالزی برنامه‌ریزی کرده که تا سال ۲۰۲۵، ۲ تک‌شاخ و در مجموع ۵ تک‌شاخ تا سال ۲۰۳۰ داشته باشد ولی برخی بر این عقیده‌اند که این کشور با جمعیت کوچک ۳۲میلیونی خود، برای ایجاد تک‌شاخ کافی نیست. هرچند در شماره قبل هفته‌نامه در مورد فنلاندی نوشتیم که فقط ۵میلیون نفر جمعیت دارد، اما چند تک‌شاخ در آن پرورش یافته‌اند.
چالش دیگر مالزی مسئله واقعی پول برای استخدام استعدادهای برتر است. بیشتر استارتاپ‌ها بودجه کافی برای استخدام بهترین‌ها را ندارند و در نهایت، استعدادهای متوسطی را استخدام می‌کنند و استارتاپ‌های متوسطی می‌سازند که هرگز تک‌شاخ نخواهند شد. آنها حتی ممکن است یک تجارت و فناوری عالی داشته باشند، اما با استخدام افراد متوسط، در نهایت، در حد متوسط قرار می‌گیرند.