هند یکی از آن کشورهایی است که در سالهای اخیر شاهد انقلابی در سیستم تاکسیرانياش بوده است. به یمن استارتاپهایی که در چند سال گذشته در داخل این کشور کلید خوردهاند یا راهی به هند باز کردهاند، امروز دیگر تاکسیگرفتن و حملونقل در شهر و روستاهای هند کابوس مردم نیست. جابهجایی شهری در شهرهای بزرگی چون بمبئی و بنگلور همیشه یکی از گرفتاریهای بزرگ شهرنشینان بوده است. نه فقط دام بلایی به نام ترافیک گریبان خودروهای شخصی را میگیرد، که هزینه تاکسیهای شهری بالاتر از آن چیزی است که عموم مردم قادر به پرداختش باشند. از سوی دیگر قطارهای داخل شهر که آلترناتیوی برای حملونقل خصوصی به شمار میآیند، امنیت کافی برای حملونقل خصوصا برای زنان را ندارند. همه این آشفتهبازار دست به دست هم داده تا ایده استارتاپ تاکسیهای آنلاین در هند آنچنان فراگیر شود که امروز بیش از ۱۰۰ شهر بزرگ و کوچک را پوشش بدهند. «اُلا» نام استارتاپی است که از سال ۲۰۱۰ تا امروز اپلیکیشن تاکسی خصوصی خود را راهاندازی کرده و امروز شمار مسافران آن چندین برابر شرکت اوبر در هند است.
- ایده کارمند سابق مایکروسافت
بیهاویش اگروال فارغالتحصیل رشته آیتی از دانشگاه بنگلور، در ۲۹ سالگی و بعد از ۴ سال کارمند شرکت مایکروسافت بودن، تصمیم به راهاندازی یکی از محبوبترین استارتاپهای کشورش گرفت. تاکسی اُلا که اولین دفتر شرکتش در شهر بمبئی تاسیس شد، بعد از یک سال با سرمایهگذاری و استقبال فراوانی مواجه شده و به بنگلور یا همان سیلیکونولی هند منتقل شد. سرعت رشد اُلا به دلیل بومیسازی خدمات تاکسیرانیاش از همان سالهای نخست گوی سبقت را از شرکتهایی با خدمات مشابه چون اوبر و مرو ربود و رشد اُلا را شدت بخشید. بیهاویش که امروز کارآفرین جوان میلیونری در هند به شمار میرود، هنوز خودرو شخصی ندارد و برای رفت و آمد از تاکسیهای اُلا استفاده میکند و خودش در این باره میگوید: «این بهایی است که یک کارآفرین تا همیشه برای ایدهاش میپردازد.»
اما ایده راهاندازی اُلا از یک تجربه ناخوشایند برای بیهاویش اگروال بلند شده است؛ زمانی که او برای انجام کاری با یک تاکسی شهری از بنگلور عازم بندیپور شد و راننده در میانه راه شروع به چانهزدن درباره قیمت از پیش توافق شده کرد. کار به جایی رسید که بیهاویش در جاده از ماشین پیاده شد و همین تجربه تلخ کلید ایده تاکسیهایی متعهد با قیمت ارزان را به ذهن او انداخت.
ذهن کارآفرینانه او منجر شد که مدتی بعد از شرکت مایکروسافت استعفا کند و علیرغم مخالفتهای خانوادهاش تمام پساندازش را در مسیر راهاندازی وبسایت و اپلیکیشنی برای ایدهاش هزینه کرد. خودش درباره تجربه ورودش به دنیای کارآفرینی میگوید: «مسیر همواری نبود، اما اندکی مطالعه روی وضعیت تاکسیرانی هند به من نشان داد که در آن زمان تنها یک تاکسی بیسیم رادیویی (مرو) در هند موفق عمل میکرد که تنها در شهرهای بزرگ کشور فعال بود. مردم عموما از هزینه تاکسی و برخوردهای غیرمودبانه آنها بر سر قیمت ناراضی بودند؛ مشکلی که بیتردید اُلا آن را حل میکرد.»
- خدماتی برای طبقات مرفه هند
اُلا که ترجمه اسپانیایی واژه «سلام» است، از همان ابتدا با شناختی که از جامعه هند داشت، تنها بر دنیای اینترنت و اپلیکیشن خود بسنده نکرد. از ماه دسامبر سال ۲۰۱۰ سیستم تلفنی شرکت اُلا نیز راهاندازی شد، چرا که این شرکت از همان اول مدعی حلکردن مشکل حملونقل از روستا به شهر هم بود و فضای سنتی کشور نیاز به تاکسیهایی بهصرفه داشت که خارج از مختصات تکنولوژی به آن دسترسی داشته باشد. البته این ایدهای بود که بنیانگذار دیگر اُلا یعنی آنکیت بیهاتی با ورود به این تیم استارتاپی مطرح کرد. جوانی کمسنوسالتر که سابقه مدیریت پروژههای پژوهشی در شرکت مایکروسافت را عهدهدار و همکار بیهاویش بود. ایدههای خلاق او همواره به کمک اُلا آمده و دستاوردی تازه به این شرکت حملونقل اضافه میکند.
یکی از این ایدهها راهاندازی سیستمهای متنوع حملونقل از سادهترین تاکسیها تا سرویسهای لوکس اُلا است. خدماتی که در شرکتهای آنلاین تاکسیرانی مشابه وجود ندارد، اما همان چیزی است که باعث شده طبقات بالای جامعه از اُلا استقبال کنند. آنکیت درباره این دسته خدمات استارتاپشان میگوید: «برای ما مهم بود که خودروهای شخصی را تا جای ممکن از خیابانها جمع کنیم و به همین دلیل نیاز داشتیم طبقات ثروتمندی که حاضر به سوار شدن در هر خودرویی نیستند را به خدماتمان جلب کنیم. همه میدانیم طبقه در جامعه هند مفهوم قرص و محکمی است و زمانی که بخشی از مشتریان یک شرکت طبقات اشرافی و مرفه کشور باشند، بخشی از حیات ما تضمین میشود. به همین خاطر خدمات اُلا لوکس را راهاندازی کردیم. حق کمیسیون شرکت از خودروهای لوکس تا ۲۰ درصد میرسد، در حالی که خدمات عادی ما کمیسیون ۱۵ درصدی دارند، اما در عوض هزینه سفر با خودروهای لوکس دو تا سه برابر بیشتر است.»
- چالشهای پیش روی تاکسیهای مدرن
از میانه سال ۲۰۱۶ میلادی با اعتراض تاکسیهای سیاه هند که خدمات عمومی تاکسیرانی در کشور را برعهده دارند، حیات تاکسیهای آنلاین چون اُلا، اوبر و مرو در کشور با خطر مواجه شد. هر چند شرکت مرو که پیشتر به عنوان تاکسیرانی رادیویی و بیسیم به ثبت رسیده بود و تنها در رقابت با اُلا سیستم آنلاین را به خدمات خود اضافه کرد، توانست از این مهلکه جان سالم بهدر ببرد، اما فعالیت اُلا و اوبر تا سهماه غیرقانونی اعلام شد. البته هر دو شرکت تقاضای دریافت مجوز فعالیت دادهاند، اما هنوز با هیچیک از مجوزها موافقت نشده است. اچدی کومار، از بازرسان وزارت حملونقل هند که مسئولیت رسیدگی به پرونده شرکت اُلا را دارد، میگوید: «قوانین تاکسیرانی در هند به سال ۱۹۹۸ برمیگردد. در آن زمان هر اپراتوری که کمتر از ۱۰۰ خودرو را مدیریت میکرده، میتوانست مجوز تاکسیرانی خصوصی بگیرد. ما بعد از این دوره قانون جدیدی برای رسیدگی به وضعیت تاکسیهای آنلاین نداریم و هر کدام از این شرکتها هزاران راننده و ماشین شخصی دارند.»
حالا مدتی است قوانین سنتی تاکسیرانی دستوپای خلاقیت بیشتر شرکتهای آنلاین چون اُلا را بستهاند. اما در حال حاضر با آنکه مجوز رسمی برای فعالیت این شرکت صادر نشده، هنوز رانندههای اُلا مشغول کار روی ماشینهای خود هستند. اُلا در حمایت از آنها میگوید برای بیش از ۴۵۰ هزار نفر در ۱۰۲ شهر هند شغل ایجاد کرده و به واسطه خدماتش امنیت به تاکسیهای هندی چه برای بومیان و چه توریستها بازگشته است. امروز هر دو شرکت اُلا و اوبر در هند با چالشهای مجوز گرفتن دست و پنجه نرم میکنند و علیرغم خدمات موثری که به حملونقل شهری کردهاند، هنوز مشخص نیست این دو شرکت قادر به ادامه حیات خود در کشور هستند یا نه.