آینده امیدوارکننده استارتاپی ایروان
ارمنستان: سیلیکون‌ولی جدید قفقاز
مرکز حمل‌و‌نقل قدیمی ایروان به مرکز صحنه استارتاپی ارمنستان تبدیل شده است. قوانین و مقررات اخیر که توسط دولت ارمنستان به تصویب رسیده‌اند، راه‌اندازی، اداره و رشد یک استارتاپ فناوری را در ارمنستان بسیار آسان کرده است. استارتاپ‌ها، مراکز فناوری، انکوباتورها و شتاب‌دهندگانی که دفتر مرکزی آنها در ارمنستان است و کمتر از ۳۰ کارمند دارند، می‌توانند از امتیازات مالیاتی برخوردار شوند.
ایروان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای دنیا‌ست. با این حال، مرکز حمل‌و‌نقل قدیمی آن به مرکز صحنه استارتاپی ارمنستان تبدیل شده‌است.
قوانین و مقررات اخیر که توسط دولت ارمنستان به تصویب رسیده‌اند، راه‌اندازی، اداره و رشد یک استارتاپ فناوری را در ارمنستان بسیار آسان کرده است.
پس از لابی‌گری با اتحادیه شرکت‌های فناوری اطلاعات، استارتاپ‌ها، مراکز فناوری، انکوباتورها و شتاب‌دهندگانی که دفتر مرکزی آنها در ارمنستان است و کمتر از ۳۰ کارمند دارند، می‌توانند از امتیازات مالیاتی برخوردار شوند.
دو منطقه آزاد اقتصادی در ایروان واقع شده است که در آن کسب‌و‌کارهایی که از شرایط استارتاپی خاص برخوردار هستند، می‌توانند بدون پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر درآمد و بر ملک و بدون پرداخت گمرک برای کالاهای وارداتی به فعالیت خود ادامه دهند. یکی از این مراکز برای فعال‌سازی، تولید و صادرات فناوری‌های جدید طراحی شده است.
در ارمنستان می‌توان با هزینه بسیار کم یک استارتاپ راه‌اندازی کرد و در نتیجه در این کشور شاهد یک اکوسیستم استارتاپی در حال رشد هستیم. کسب‌و‌کارهای ارمنی دارند شهرت جهانی پیدا می‌کنند. شرکت‌هایی مانند پیکس‌آرت، تریادا استودیو، پلکسانیک و بت‌کانستراکت جایگاه خوبی در صنعت فناوری دارند و نشان می‌دهند که ارمنستان یک مرکز نوآوری است.
برای مثال، تریادا استودیو سازنده یک اپلیکیشن جورچین به نام شادوماتیک است که برنده جایزه طراحی اپل و جایزه بهترین اپلیکیشن در اپ‌استور سال ۲۰۱۵ شده است. تریادا استودیو در سال ۱۹۹۳ به عنوان یک استودیو انیمیشن و گرافیک کامپیوتر راه‌اندازی شد. آرا آقامیان، هم‌بنیانگذار و مدیرعامل این استارتاپ، معتقد است که پتانسیل بالایی در ارمنستان وجود دارد.
او می‌گوید: بزرگ‌ترین چالشی که امروز صفحه فناوری ارمنستان با آن مواجه است، کمبود استعداد است زیرا هر روز تعداد بیشتری از استارتاپ‌ها برای افزایش سرمایه و دسترسی به مخاطبان بیشتر راهی سیلیکون‌ولی می‌شوند. وی معتقد است که با ایجاد یک اکوسیستم می‌توان بر این مشکل غلبه کرد زیرا در این صورت نه‌تنها افراد در کشور خود باقی می‌مانند، بلکه ذهن‌های برتر از سراسر دنیا نیز جذب این اکوسیستم خواهند شد.
نیگل شارپ، مدیر پروژه فنی سابق مرکز TUMO در ارمنستان و بنیانگذار استارتاپ ارمنی لاین‌شارپ، به یکی از مشکلات اکوسیستم استارتاپی ارمنستان می‌پردازد و می‌گوید: «سرمایه‌گذاری خارجی کم همراه با فسادهای مالی باعث شده است که مانعی بر سر راه سرمایه‌گذاری خارجی ایجاد شود.»
این مشکل همراه با چالش‌های مربوط به شبکه‌سازی، که در هر مرکز استارتاپ در حال ظهور دیده می‌شود، اجازه نمی‌دهد که بسیاری از کسب‌و‌کارها تولیدات خود را به مخاطبان جهانی عرضه کنند. دسترسی محدود به آموزش کارآفرینی، تفاوت‌های زبانی و نیاز به سفر نیز بر این مشکل می‌افزاید. در نتیجه، استارتاپ‌های ارمنستان برای دریافت پشتیبانی، بودجه و رشد خود به آمریکا نقل مکان می‌کنند.
یکی از استارتاپ‌های موفق ارمنستان پیکس‌آرت است. در ماه آوریل، اپلیکیشن پیکس‌آرت توانست ۲۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند و بودجه خود را به ۴۵ میلیون دلار برساند. در نتیجه این استارتاپ فعالیت خود را در چین و ژاپن توسعه داد. در سال ۲۰۱۵ نیز این استارتاپ در صحنه فناوری آمریکا شناخته شده و در فهرست برترین استارتاپ‌های ۲۰۱۵ فوربس قرار گرفت.
صحنه فناوری در حال رشد
ارمنستان زمانی مرکزی نوآوری فناوری اطلاعات در اتحادیه جماهیر شوروی بوده است. پس از فروپاشی شوروی، اقتصاد این منطقه نیز با مشکل مواجه شد اما نیروی کار مهندسی با‌تجربه و ماهر ارمنستان و مشاوران برجسته، همراه با طرح‌های دولتی جدید به رشد دوباره بخش فناوری اطلاعات این کشور کمک شایانی کرد.
ین کسب‌و‌کارها فناوری‌های جدیدی را ایجاد می‌کنند-از اپلیکیشن‌های همراه مشهور تا ابزارهای ارائه جهانی- که در سراسر دنیا شناخته‌شده هستند و بسیاری از استارتاپ‌های ارمنستان در آمریکا فعالیت خود را ادامه داده‌اند.
صنعت فناوری ارمنستان با نرخ سالانه ۲۰درصد در حال رشد است. درآمد سالانه بخش فناوری که شامل ۴۰۰ شرکت فناوری اطلاعات می‌شود، ۴۷۵ میلیون دلار بوده و تا سال ۲۰۱۸ این صنعت به بخش غالب کشور تبدیل شده که برای اقتصاد ارمنستان سرمایه جدید به ارمغان آورده است.
استارتاپ‌های در حال ظهور، توسعه جهانی و طرح‌های جهانی از برخی از بزرگ‌ترین نام‌ها در بخش فناوری- از اینتل گرفته تا مایکروسافت- نقطه عطف فوق‌العاده‌ای را ایجاد می‌کنند. صحنه فناوری ارمنستان به نقطه اوج خود رسیده و به یک مرکز استارتاپ فناوری پررونق تبدیل شده است که شرکت‌های سرشناس جهانی را جذب می‌کند.
در زمان شوروی سابق، ارمنستان ۴۰ درصد از کامپیوتر‌های ارتش را طراحی و تولید می‌کرد. موسسه تحقیقات کامپیوتر ایروان ۵۰۰۰ نیروی کار ماهر را استخدام کرد اما پس از مدتی تعطیل شد. اینها فقط بخش کوچکی از هزاران متخصصی بودند که پشت صحنه در قلب نوآوری فناوری اطلاعات کار می‌کردند.
این تاریخچه، همراه با جشن آکادمی شوروی برای علوم، پایه و اساس لازم برای راه‌اندازی یک مرکز نوآوری فناوری را به وجود آورد. با افزایش مداوم درآمد حاصل از فناوری، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری خارجی مربوط به بخش «مخابرات، استخراج معدن، انرژی، حمل‌و‌نقل هوایی و بخش‌های مالی» می‌شوند.
شرکت نرم‌افزار شرط‌‌بندی ورزش‌ها و بازی‌های آنلاین، بت‌کانستراکت، در سال۲۰۰۳ در ایروان راه‌اندازی شد و اکنون در سراسر دنیا دفاتری دارد.
بنیانگذار و رئیس این استارتاپ، ویگن بادالیان، می‌گوید:
در سال ۲۰۰۹ ما نرم‌افزار و خدماتی را برای نیازهای بی۲سی خود از ارائه‌دهندگان نرم‌افزار خریداری می‌کردیم تا با رقبای جهانی خود رقابت کنیم. خرید یک نرم‌افزار روندی آهسته و طاقت‌فرسا داشت.
سال ۲۰۱۱، متوجه شدیم که هر آنچه در خانه با کمک مهندسان با‌استعداد خود تولید می‌کردیم، در مقایسه با آنچه از بیرون می‌خریدیم، بهتر بود. بنابراین تصمیم گرفتیم نرم‌افزار خود را به بازار بین‌المللی عرضه کنیم و این آغاز کار بود.
بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری اطلاعات در ارمنستان، از قبیل مایکروسافت، گوگل و اوراکل، دفتر مرکزی در سطح بین‌المللی داشتند و تیم‌های توسعه آنها در ارمنستان مشغول به فعالیت بودند. دولت نیز مشوق توسعه این شرکت‌ها بود و صاحبان کسب‌و‌کارهای خارجی را تشویق می‌کرد تا در ارمنستان فعالیت یا سرمایه‌گذاری کنند.
در سال ۲۰۱۲، اینتل اعلام کرد که یک مرکز تحقیقات جدید را راه‌اندازی خواهد کرد. سفیر آمریکا در ارمنستان، جان هفرن، گزارش داد که ارمنستان از پتانسیل لازم برای رشد در بخش فناوری اطلاعات برخوردار است و گفت: «ذهن خلاق، کلید موفقیت ارمنستان است.»
نام‌های جهانی مانند سینوپسیس، دی‌لینک و وی‌ام‌ویر وارد خاک ارمنستان شدند و هر یک نسل جدیدی از نوآوری فناورانه را راه انداختند. سینوپسیس، بزرگ‌ترین شرکت اتوماسیون طراحی الکترونیکی در دنیا، با درآمد سالانه بیش از ۲ میلیارد دلار، دفاتر خود را در سال۲۰۰۴ در ارمنستان تاسیس کرد.
امروز این شرکت یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری اطلاعات در ارمنستان است و بیش از ۶۵۰ کارمند دارد. سینوپسیس در زمینه پشتیبانی از استعدادها فعالیت داشته و با دانشگاه پلی‌تکنیک ارمنستان همکاری می‌کند تا برنامه‌های آموزشی را برای دانشجویان ارائه دهد و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی را استخدام کند.
این طرح‌ها به پشتیبانی از جوانان ارمنستان از طریق آموزش و افزایش اشتغال برای آنها می‌پردازد. اما شرکت‌های بزرگ نه‌تنها یک گزینه بلکه یک صحنه استارتاپی مهم هستند که به دلیل برنامه‌های کاهش مالیات از سوی دولت پشتیبانی شده‌اند تا چهره ایروان را تغییر دهند و توجه جهانیان را به آن جلب کنند.