همه بیایند پشت اتحادیه بایستند

0

کسب‎وکارهای مجازی به واسطه نوبودن، نیازها و ملزومات نوینی احتیاج دارند که کسب‏ وکارهای سنتی ایران سال‌هاست از آنها عبور کرده‌اند. یکی از مشکلات این کسب‎وکارها هم سیطره قوانین سنتی بازار بر آنهاست. اتحادیه کشوری کسب‏وکارهای مجازی به‌تازگی آغاز به کار کرده ‌تا راه‌حل‌هایی برای هزار‌توی مشکلات استارت‎آپ‏ها پیدا کند؛ استارتاپ‌هایی که در مواجهه با قوانین دست‌وپاگیر کسب‌وکارهای سنتی از یک سو و تهدیدهایی که نوع نگاه به دنیای مجازی برای آنها به همراه دارد شاید بی‌دفاع‌ترین نوع کسب‌وکار در بازار ایران باشند. کسب‌وکارهایی که امیدوارند با شکل‌گیری اتحادیه و قوام یافتن یک نهاد صنفی بتوانند مطالبات خود را از رهگذر این نهاد پیگیری کنند و به نتیجه برسانند. در گفت‎وگو با رضا الفت‌نسب، عضو هیات مدیره و سخنگوی اتحادیه کشوری کسب‌و‌کارهای مجازی، به مسائل و پرسش‎هایی درباره عملکرد اتحادیه و برنامه‎های آینده آن پرداخته‎ و البته انتقادهایی که چگونگی شکل‌گیری و عملکرد کوتاه‌مدت آن در اکوسیستم وجود دارد را هم با او مطرح کرده‌ایم.

  •  آقای الفت‌نسب، از زمان شکل‌گیری اتحادیه تا‌کنون که زمان زیادی هم نیست، مهم‎ترین اقدام اتحادیه چه بوده است؟

بزرگ‎ترین وظیفه یک اتحادیه صدور مجوز است که ما هم این کار را آغاز کردیم و در این مدت ۱۰۰ مجوز صادر شده است. به نظر من اعطای مجوز رسمی به کسب‎وکارهای اینترنتی کار بزرگی است. اتحادیه در همین مدت کمتر از ۳ ماه، با اعطای مجوز به برخی شرکت‏های حمل‏ونقل مسافر کمک کرده تا مشکل آنها با اداره اماکن که این شرکت‌ها را پلمب می‎کردند، حل شود. البته پلمب‎های جدید هم در راه است!

  •  این ۱۰۰ شرکت چه شرایطی داشتند که توانستند عضو شوند؟

شرایط عضویت در این اتحادیه در مقایسه با اتحادیه‎های سنتی بسیار ساده‌تر است. شرکت‏هایی که نماد اعتماد الکترونیکی داشته باشند، می‏توانند درخواست کنند. دو کار هم باید برای عضویت انجام دهند؛ تشکیل پرونده مالیاتی دهند و در کلاس احکام تجارت شرکت کنند.

  •  شرط تشکیل پرونده مالیاتی شرط آسانی نیست، این شرط باعث نشده که تعدادی از استارت‎آپ‎ها پشت در اتحادیه بمانند؟

نه، ولی باعث شد که یک سری از استارت‏آپ‏ها اصلا نیایند! کوشیدیم این شرط را حذف کنیم ولی متاسفانه یک شرط قانونی است و برای گرفتن جواز کسب، تشکیل پرونده مالیاتی الزامی است.

  •  شما آماری دارید از اینکه چه تعداد از شرکت‏ها درخواست مجوز دادند ولی شرایط آن را نداشتند؟

بسیاری از آنها وقتی متوجه شرایط می‌شوند، درخواست هم نمی‎دهند. بدون این شرط شاید تعداد اعضا حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد بیشتر می‌شد. برای همین استارت‎آپ‎های زیادی برای مجوز اقدام نمی‎کنند و من به آنها حق می‎دهم. مالیات در این سال‎ها نشان داده ‌که با کسب‎وکارهای اینترنتی رابطه خوبی ندارد و من معتقدم دشمن اول ما مالیات است!

  •  چند روز پیش به استارتاپ‏ها فراخوان دادید که بیایند و مشکلات مالیاتی‌شان را مطرح کنند تا به راه‎حل برسند. آیا با سازمان امور مالیاتی هم مذاکره و تفاهمی دارید یا می‎خواهید فقط در گام اول مشکلات را بیان کنید؟

چه زمانی که ما انجمن بودیم، چه حالا که اتحادیه هستیم، بارها از سازمان امور مالیاتی برای مسائل مالیاتی کسب‏وکارهای اینترنتی دعوت به گفت‌وگو و مذاکره کردیم، ولی متاسفانه آنها نیامدند. از طرفی دائما در رسانه‏ها می‎گویند که درحال تنظیم آیین‏نامه مالیاتی برای کسب‏وکارهای اینترنتی هستیم. ما اعتراض کردیم که چرا بدون حضور ما آیین‎نامه می‎نویسید. بگذارید نماینده بخش خصوصی هم بیاید، ولی متاسفانه آنها اصلا حاضر نیستند با ما سر میز گفت‌وگو بنشینند. بنابراین ما از طریق معاونت علمی اقدام کردیم و توقع داریم آقای دکتر ستاری و ستاد فاوا پیگیر باشند. آنها هم قول دادند مشکلات احصا و جلسات برگزار شود. فعلا برنامه اصلی ما حل این موضوع است.

  •  از همان برگزاری انتخابات، یکی از کارکردهای اتحادیه را تسهیل تعامل با نهادهایی می‎دانستید که تصمیمات آنها بر کل اکوسیستم تاثیر می‎گذارد. اکنون شما هم اذعان می‎کنید که نهادی مانند سازمان امور مالیاتی کشور که برای اکوسیستم بسیار مهم است، برای خود آیین‎نامه‎ای تصویب می‎کند و هیچ نماینده‎ای از سمت استارت‎آپ‎ها در این ماجرا نیست. از طرفی می‎بینیم که وزیر کشور یا وزیر ارتباطات با مدیران فضای مجازی همایش برگزار می‎کند و نماینده‎ای از اتحادیه در آن نیست. در صورتی که اتحادیه قرار است عصاره‎ای از اکوسیستم باشد.  شما این نقد را وارد می‏دانید که اتحادیه هنوز به چیزی که پیش‎بینی می‎شد نرسیده یا باید به آن فرصت داد؟

من نقد را به سمت اتحادیه نمی‎بینم. اتحادیه در بخش‏های مختلف نامه‏نگاری‏ها را آغاز کرده و تمام تلاش خود را می‎کند، در رسانه‏ها حضور دارد و پیگیر مطالبات است. نقد به هیات دولت وارد است که هریک از وزرا یا مدیران سازمان‎ها، درباره کسب‎وکارهای اینترنتی نسخه می‎پیچند. آقای وزیر کشور با اشخاصی مانند بهنوش بختیاری که مثلا در فضای مجازی فعالند، جلسه می‎گذارد. ایشان انسان شریفی است ولی چه ربطی به فضای مجازی دارد؟ اینکه فردی چند میلیون فالوئر داشته باشد، مدیر فضای مجازی محسوب می‌شود؟ این کار دردی از ما دوا نمی‎کند چون بسیاری از اعضای کسب‎وکارهای اینترنتی آنجا نبودند. آقای وزیر کشور در این نشست می‎گوید اگر می‎خواهید کارتان بهتر و سریع‎تر انجام شود، یک تشکل راه بیندازید. شما چرا به‌روز نیستید آقای وزیر کشور؟ این همه تشکل هست! چندین بار به آقای آذری جهرمی پیغام دادیم که شما در دولت کاری کنید که آنها به‌روز شوند. تا ما هم تنها از یک ناحیه و حرف واحدی را بشنویم. در موضوع تاکسی‎های آنلاین ما حدودا ۴۰ مجوز دادیم، اماکن هم با ما همراه شد و این تاکسی‏ها در شهرهای مختلف شعب خود را راه‎اندازی می‎کنند، ولی باز هم می‎بینیم که شهرداری‎ها نزد دادستان می‎روند و با یک شکایت بی‌سروته باعث می‌شوند که دادستان دوباره این شرکت‎ها را پلمپ کند. شهرداری زیر نظر وزارت کشور است و بعد وزیر کشور می‎گوید که ما به‌زودی آیین‏نامه تاکسی‎های اینترنتی را تدوین می‎کنیم. آقای وزیر! مگر شما خبر ندارید؟ مگر شما در هیات دولت نیستید؟ از مصوبات دولت خبر ندارید؟ شما تصویب کردید که آنها از اتحادیه مجوز بگیرند. مگر ما بیکاریم که هر روز یک مدیر دولتی حرفی بزند یا تصمیمی بگیرد؟ این نقد به دولت جدی است و وجهه دولت خراب را خراب می‌کند.

  •  پس شما این نقد را به اتحادیه وارد نمی‎دانید. شما می‎گویید از دولت صداهای مختلفی به گوش می‌رسد اما آیا خود اکوسیستم دارای صدای واحدی است؟

این نقد به اکوسیستم هم هست. اکوسیستم شاید برای اینکه بسیار جوان است، هنوز نتوانسته به اتحاد برسد. اگر کسی در اکوسیستم با دیگری مشکل داشته باشد، منافع مشترک هم با او دارد و باید روی این منافع با هم متحد شوند. سیستم‎هایی که مخالف کسب‎وکارهای اینترنتی هستند، از فضای موجود کاملا بهره می‎برند. وقتی می‎بینند مثلا دو شرکت حمل‏ونقل با هم درگیر می‌شوند و به شورای رقابت می‌روند و دعوا را به جاهایی می‏کشند که بخش سنتی هم تاکنون چنین دعوایی نکرده است. کاری می‎کنند که آنها همیشه اختلاف داشته باشند. این باعث می‌شود صدای واحد بلند نشود. ما اگر بدانیم که کل اعضای صنف پشت اتحادیه هستند، خیلی قدرتمندتر می‎توانیم مذاکره یا مبارزه کنیم. ما اتحادیه صنفی هستیم و قرار نیست تعریف و تمجید دولت را بکنیم. اتحادیه شخصی نیست. ما با انتخابات آمدیم، ۴سال دیگر با انتخابات بعدی ترکیب اتحادیه عوض می‌شود.

  •  اتفاقا یکی از موضوعاتی که هنوز درباره آن صحبت است، انتخابات اتحادیه است. شاید بخشی از این ذهنیت و حمایت ضعیف درون‌صنفی به دلیل همان انتخابات است. نقدهای جدی به ترکیب این دوستانی که انتخاب شدند، وجود داشت. همچنین درباره تعداد رأی‎های داده شده نقد وجود دارد که البته شاید به اتحادیه وارد نباشد. زیرا اتحادیه مسئول برگزاری یک انتخابات است و مشارکت دست اکوسیستم است. اما این نقد به ترکیب اتحادیه وجود دارد و هنوز پاسخ نگرفته است. شاید انتظار می‎رفت یکی از کارهای اتحادیه پس از تشکیل، برطرف‌کردن این ذهنیت و ایجاد همدلی باشد. آیا شما در اتحادیه استراتژی دارید که رویکرد اکوسیستم به اتحادیه مثبت شود تا شما بتوانید با قدرت جلو بروید؟

کمتر از ۳ ماه است که اتحادیه کار خود را آغاز کرده و حتما در همین اوایل کار این برنامه را داریم که همدلی ایجاد کنیم و اگر نقدی در این زمینه هست، نقد را می‎پذیریم. شاید در این دو ماه باید کارهای بهتری می‎کردیم. ولی الان ما به اندازه‎ای درگیر مسائل صنفی هستیم که همه باید یاری کنند و چشم‎شان به هیات مدیره نباشد. از ما خواستند تاکسی‏های آنلاین را ضابطه‏مند کنیم، با وجود اینکه یکی از اعضای هیات مدیره شرکت تاکسی آنلاین دارد ولی این دلیل نمی‎شد که ما ضوابط بنویسیم. همه شرکت‎های تاکسی آنلاین را برای کارگروه مشورتی دعوت کردیم تا آنها پیشنهاد دهند و ما مصوب کنیم. ما در این قالب‎ها آماده همکاری هستیم و می‎خواهیم میزان مشارکت را بالا ببریم. درباره انتخابات هم این را بگویم که بیش از ۱۹۰ نفر می‎توانستند رای دهند و با اینکه اطلاع‎رسانی خوبی برای آن نشده بود، ۹۱ نفر رای دادند. ما مقصر این تعداد نبودیم ولی حالا که آمدند رای دادند، به این رای احترام بگذاریم. دولت گفت با همین تعداد اتحادیه را تشکیل دهید و ما پذیرفتیم. ما وارد رقابت انتخابات شدیم تا ‌ مانع ورود بخش سنتی به اتحادیه کسب‎وکارهای مجازی شویم. نهادهای نظارتی مجوزهای اتحادیه را قبول دارند. چقدر این شرکت‎ها مجوزهای گوناگون سازمان نظام صنفی و نهادهای دیگر را داشتند ولی آنها را پلمپ می‌کردند! در نظام صنفی می‎گفتند که باید از اتحادیه مربوطه مجوز بگیرید. اتحادیه مربوطه یعنی کسی که از ۲۰طبقه کالایی محصول دارد، باید از ۲۰ اتحادیه مجوز بگیرد و در هر شهری بخواهد شعبه بزند، باید از همه این اتحادیه‏ها در همان شهر هم مجوز بگیرد. همه این مجوزها تبدیل به یک مجوز شد. حاصل اکوسیستم یک اتحادیه شده تا جلوی این وضعیت را بگیرد.

  •  تجمیع مجوزها واقعا در مجوز اتحادیه اتفاق افتاده است؟

در بخش سنتی بله اتفاق افتاده است.

 در بخش خودتان و مجوزهای نظام صنفی رایانه‎ای چه؟ صحبت از این بود که اتحادیه مجوزها را یک‌کاسه کند و اعطای نماد الکترونیکی هم از طریق اتحادیه انجام شود. ولی الان در اتاق اصناف هم صحبت از راه‌اندازی بخش کسب‎وکارهای اینترنتی است. به نظر می‌رسد هنوز با نظام صنفی و اتاق اصناف مشکل و موازی‎کاری دارید. هنوز وزیر صنعت به دادستان نامه می‎نویسد که صاحبان این کسب‏وکارها به اتحادیه‏های مربوطه مراجعه کنند و صحبتی از شما نمی‏کند.

در آیین‏نامه ماده ۸۷ منظور از اتحادیه مربوطه مشخص است و آن اتحادیه کشوری است و همه آیین‎نامه‎ها به نامه وزیر پیوست است. ما با سازمان نظام صنفی مشکلی نداریم. این سازمان در چارچوب خود و اتحادیه هم در چارچوب خود باید عمل کند. سازمان نظام صنفی قانونی برای ورود کردن به مسائل صنفی ندارد. حتی در قانون خود سازمان که تنها یک قانون حمایت از نرم‏افزار است، می‏گوید اگر زیرمجموعه‎ها تخلفی انجام دادند، برابر قانون نظام صنفی که در اتحادیه‎ها جاری است، برخورد شود. نکته این است که هرکس باید در راستای وظایف خود کار کند. برای کسب‏وکارهای اینترنتی، دریافت مجوز سازمان نظام صنفی یارانه‏ای هیچ الزامی ندارد. برای حمایت می‏توانند بگیرند ولی متاسفانه یا خوشبختانه آیین‏نامه ماده ۸۷ هست که می‎گوید اگر می‏خواهید در فضای سایبری کار اقتصادی کنید، باید از این اتحادیه مجوز بگیرید. حالا سازمان نظام صنفی می‎گوید که هر کار اقتصادی که به اینترنت ربط داشته باشد، به ما ربط دارد. پس اداره برق هم می‏تواند بگوید که اگر برق نباشد همان اینترنت هم نیست پس همه به من ربط دارید! در اتاق اصناف هم دفتر کسب‏وکارهای نوین راه افتاده که نقدی به شکل‌گیری این دفتر نیست، ما استقبال می‎کنیم از اینکه این دفتر بخش سنتی را با اتحادیه کسب‎وکارهای مجازی آشنا کند تا فضای تعاملی شکل بگیرد. مثلا من اگر الان بخواهم با اتحادیه پوشاک ارتباط بگیرم، جلوی من موضع دارند. اما آن دفتر که آقای طاهر فاضلی مسئول آن است و کارش اعطای مجوز نیست، اعلام کرد که قرار است ‌حل‌کننده مشکلات ما و اتحادیه‎های سنتی شود. در سمت سنتی‎ها همه پای کار هستند و کسی اذیت نمی‎کند. نگرانی من از سمت خودمان و از سوی دولت است.

  •  صحبت شد که در دولت و اکوسیستم چندصدایی داریم. درون خود اتحادیه انسجام کافی وجود دارد؟ مثلا یک عضو اتحادیه با تصمیم خود و برای انتقاد از وی‌سی‎ها به وزیر نامه می‎فرستد. انتظار می‎رود با جمع‌شدن عقلا در اتحادیه دیگر از این دست چندصدایی‌ها نداشته باشیم.

اینکه درون اتحادیه هم چندصدایی باشد، لزوما بد نیست ولی اینکه چه تصویری به بیرون می‎دهد، اهمیت دارد. ما نمی‎توانیم جلوی زبان افراد را بگیریم، ولی به ایشان پیشنهاد کردیم و او هم پذیرفت که بهتر است اتحادیه یک صدای واحد داشته باشد، حرف‏ها پخته شده باشد و نامه را رئیس اتحادیه بزند.

  •   چقدر باید به اتحادیه فرصت داد تا از نوپا‌بودن عبور کند و پخته شود؟

اگر همه صنف‌ها با اتحادیه همبسته شوند، به نظر من تا پایان این دوره از هیات مدیره اتفاقات خوبی می‏افتد. اما اگر نهادهای مختلف شکل بگیرند و آدم‏های مختلف همچنان موضع‌گیری کنند، کار سخت می‌شود.

  •  خب چگونه بیایند؟ شما سازوکاری مانند نشست‎های هم‎اندیشی دارید؟ ماهیت کار استارت‎آپ‏ها جلسات حضوری نیست ولی بسترهایی در استارت‎آپ‎های مختلف به شکل آنلاین و وبینار داریم، ولی حرف‎ها بیشتر در تلگرام بیان شده و مستند هم نمی‎شود. بعد شما یا دیگر دوستان به صورت شخصی به بحث‎ها ورود می‎کنید که معلوم نیست این موضع اتحادیه است، یا موضع شخص شما. به استارت‎آپ‏ها می‎گویید بیایند، ولی کجا باید بیایند؟

اتحادیه فضای فیزیکی، وب‌سایت و ایمیل دارد. ما در ساختار اتحادیه کار جدیدی کردیم و کارگروه‎های مشورتی تشکیل دادیم که ساختار قانونی هم دچار مشکل نشود و قرار است در همه استان‎ها تشکیل شوند. در این کارگروه‏ها، مشکلات کسب‏وکارهای اینترنتی استان که شاید خاص همان استان باشد، مطرح شده، به هیات مدیره انتقال می‌یابد و هیات مدیره درباره آن تصمیم می‎گیرد. بخش دیگر کار، ارتباط هیات مدیره با استارت‎آپ‏ها و اکوسیستم است. درحال آماده‎سازی زیرساخت‎ها هستیم و شک نکنید که به‌زودی و به عنوان اولین اتحادیه، جلسات هیات مدیره را به صورت زنده برگزار می‎کنیم و همه می‎توانند آن را ببینند و حتی سوال کنند. اعضای هیات مدیره هم زمان‎های مشخصی به صورت آنلاین با اعضا صحبت می‎کنند، ولی نیاز به فرصت داریم. قطعا یک سال دیگر در همین ماه، کارهایی انجام داده‌ایم و بی‌شک نخستین اتحادیه هستیم که مستقیم با اعضا تعامل خواهیم کرد.

  •   شما یکی دو بحث خیلی جذاب در مورد ارتباط با قوه قضاییه داشتید و گفتید که از این پس شکایات به صورت مستقیم به قوه قضاییه نخواهد رفت. این موضوع عملیاتی شده یا هنوز در حد ایده است؟

قوه قضاییه و اتاق اصناف تفاهمنامه‎ای را امضا کرده‎اند و قرار است پلتفرمی راه‏اندازی شود و افراد از طریق آن شکایت خود را مطرح کنند و روی آن پلتفرم داور را انتخاب می‎کنند. مثلا من از یک سایت اینترنتی شکایت می‏کنم و بعد داور انتخاب می‎کنم. داوران از اعضای صنف هستند. ما اواخر این هفته فراخوان می‏کنیم تا کسانی که می‎خواهند در دعوای کسب‎وکارهای اینترنتی داور باشند، خود را معرفی و سپس در کلاس قوه قضاییه شرکت کنند. بعد مدرک دوره آموزشی را می‎گیرند و داور می‌شوند. فرد شاکی داور خود را انتخاب می‎کند و آن طرف هم داور خود را انتخاب می‎کند و روی پلتفرم از طریق آی‎پی‌تی‎وی که یک اتفاق بزرگ در سیستم قضایی کشور است، بحث با یک نفر از کانون وکلا مطرح و حل می‌شود. همه این اتفاقات در فضای مجازی رخ می‎دهد. نخستین اتحادیه پایلوت، اتحادیه کسب‏وکارهای مجازی است. فکر می‏کنم تا اوایل اردیبهشت این اتفاق رسما کلید می‌خورد.

  •   یعنی از خرداد کسی نمی‏تواند از یک استارت‎آپ، مستقیما شکایتی به قوه قضاییه ببرد؟

در پرونده‎های مالی از کسب‏وکار اینترنتی دارای مجوز نمی‎تواند مستقیم شکایت کند و روال آنگونه است که گفتم. قوه قضاییه هم نتیجه این داوری را می‎پذیرد. یکی دیگر از کارهای اتحادیه این است که یک بسته حقوقی رایگان برای اعضا فراهم کرده‌ایم که شامل مشاوره، کلاس آموزشی، نحوه عقد قرارداد و خدمات حقوقی است. این یک گام بزرگ است. قیمت این پکیج حداقل ۲ میلیون تومان است ولی ما رایگان به اعضا می‎دهیم. اتفاقا آقای آذری جهرمی هم تاکید دارند که استارت‎آپ‏ها مشاور حقوقی کنار خود داشته باشند و روی مسائل حقوقی خود کار کنند.

  •   این روزها همه درباره استارت‎آپ‏ها صحبت می‎کنند. این خوب است؟

بله همه،‌ حتی پیام رئیس‎جمهور‌ در جشنواره فیلم فجر درباره استارت‎آپ‏ها بود! نمی‎دانم خوب است یا نه. فقط می‎خواهم بگویم استارت‎آپ سیب‎زمینی و پیاز نیست و خواهشا استارت‎آپ‏ها را سیاسی نکنید. وقتی وزیر ارتباطات درباره آنها صحبت می‎کند طبیعی و لازم است، ولی وقتی شخصیت‎ها و مقامات دیگر درباره آن صحبت می‎کنند، نگرانی از سیاسی‌شدن و لطمه‌خوردن به استارت‎آپ‏ها پیش می‏آید. در سال‏های گذشته هم لطمه خوردیم و اعضا به زحمت فضا را آرام کردند. حالا هم افراد سیاسی درباره آن صحبت می‎کنند. مخالفان کسب‏وکارهای مجازی وقتی حمایت سیاسیون را ببینند، اراده‌شان برای زمین‌زدن استارت‎آپ‏ها قوی‎تر می‌شود.

 

ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.