محل اقامت هنگام سفر یکی از فاکتورهایی است که در کیفیت سفر و ساختن تجربه لذت‌بخش بسیار تاثیرگذار است. بر همین اساس اینکه مسافران بتوانند محل اقامت خود را از قبل ببینند و انتخاب کنند، در این تجربه تاثیرگذار است. این امکان در رزرو هتل‌ها به صورت آنلاین وجود داشت ولی چند وقتی است استارتاپ‌های مختلفی با هدف اجاره محل اقامت‌های شخصی کار خود را شروع کرده‌اند. به نظر می‌رسد این بازار از کشش خوبی برخوردار باشد و خلأ چنین سامانه‌هایی احساس می‌شد. استارتاپ موسم به نشانی moosem.ir استارتاپی است که کار خود را با همین هدف شروع کرده است. آرش خرسند به همراه هم‌بنیانگذار خود عارف عنافجه این استارتاپ را بنیانگذاری کرده است. آرش متولد ۶۹ در شهر تهران و در رشته نرم‌افزار در دانشگاه آزاد تهران شمال تحصیل کرده است. او تا پیش از اینکه این استارتاپ را راه‌اندازی کند، در شرکتی که در حوزه بانکداری الکترونیک و سیستم‌های پرداخت فعالیت می‌کرده به عنوان کارمند مشغول به کار می‌شود ولی با ارتباطاتی که با دوستان فعالش در حوزه استارتاپ داشته کمابیش با این فضا آشنایی داشته و به دنبال ایده‌های جدید بود. داستان شکل‌گیری استارتاپ موسم از یک اتفاق شخصی در ذهنش شکل می‌گیرد. «زمانی به همراه خانواده به شمال سفر کرده بودیم و من در این سفر می‌دیدم که مردم چقدر برای پیدا‌کردن مکان مناسب برای اقامت با مشکلات روبه‌رو هستند و پیش خودم فکر کردم که این دور از شأن مردم ایران است که به این نحو بخواهند محل اقامت خود را بیابند. در اواخر سال ۹۴ این ایده در ذهنم شکل گرفت که بستری را فراهم کنم تا افراد بتوانند محل اقامت خود را پیش از سفر مشخص کنند. بعد از بررسی‌هایی که در بازار انجام دادیم، تقریبا در اسفند‌ماه ۹۵ استارتاپ موسم را لانچ کردیم.»
- موسم چه‌کار می‌کند
سایت و اپلیکیشن موسم یک پلتفرم است که میزبانان یا دارندگان اقامتگاه شخصی را به مسافران متصل می‌کند. «ما روی پلتفرم‌بودن موسم و اینکه در قالب شبکه اجتماعی فعالیت کنیم، تاکید داریم. به این معنا که مسافران بتوانند از نظرات مسافران دیگر مطلع شوند و در جریان باشند که میزبانی که می‌خواهند انتخاب کنند تا پیش از این چه امتیازی را از دیگر مسافران دریافت کرده است.» در موسم دو دسته کاربر وجود دارند؛ دسته اول کاربرانی هستند که به عنوان میزبان می‌خواهند واحدهای خود را عرضه کنند و دسته دوم کاربران، مسافرانی هستند که می‌خواهند واحدهای عرضه‌شده را رزرو کنند. مسافران برای اینکه بتوانند واحدی را رزرو کنند، در ابتدا باید شهری را که قصد دارند در آن اقامت داشته باشند، مشخص کنند. با وارد‌کردن تاریخ ورود و خروج و تعداد نفرات همراه، واحدهای موجود در آن شهر برایشان نمایش داده می‌شود که می‌توانند واحدها را بر اساس قیمت یا فاکتورهای دیگر فیلتر کنند تا بتوانند راحت‌تر انتخاب کنند. بعد از اینکه واحد مورد نظر خود را انتخاب کردند، درخواست رزرو می‌دهند. پس از آن میزبان در صورت خالی‌بودن واحد، تایید درخواست را انجام می‌دهد. زمانی که میزبان تایید رزرو را انجام داد امکان پرداخت برای مسافر فراهم می‌شود و پس از آن وچر برای او صادر می‌شود. «ما در ابتدا دو شیوه پرداخت داشتیم و آن اینکه مسافر می‌توانست بخشی از هزینه اقامت خود را در ابتدا پرداخت کند و بخشی را به صورت نقدی بپردازد، ولی فعلا به دلایلی این شرایط را غیر فعال کرده‌ایم و در حال حاضر کل مبلغ در زمان رزرو باید پرداخت شود. ما قوانینی برای کنسلی نیز در نظر گرفته‌ایم که البته شرایط کنسلی را میزبان مشخص می‌کند که مسافر پیش از رزرو می‌تواند از شرایط کنسلی مطلع شود. پرداخت‌هایی که انجام می‌شود نیز از طریق موسم است و مسافران پول را در حساب موسم واریز می‌کنند و ما در فرآیند تسویه با میزبانان تسویه می‌کنیم.» میزبانان نیز در بخش «میزبان شوید» می‌توانند به عنوان میزبان در سایت ثبت کنند و واحدهای خود را آپلود می‌کنند «ما بعد از اینکه میزبانی واحدش را آپلود کرد یا خودمان یا با کمک نمایندگانی که در شهرهای مختلف داریم واحد را تایید می‌کنیم. ما بیشتر سعی می‌کنیم واحد‌هایی را معرفی کنیم که مجوز خانه‌مسافر دارند ولی البته این مجوز هنوز خیلی جانیفتاده است و اکثرا مجوز ندارند. سیستم قیمت‌گذاری روی واحدها نیز به صورت مارکت‌پلیس است و ما دخالتی روی قیمت‌گذاری نداریم ولی به میزبانان با توجه به منطقه‌ای که هستند و کیفیتی که واحدشان دارد، پیشنهادهایی می‌دهیم ولی درکل دخالتی نداریم.» در حال حاضر استارتاپ موسم در حدود ۶۰ شهر و ۲۰ استان ایران واحد معرفی می‌کند که بیشتر این واحدها در شمال کشور هستند. همچنین حدود ۲۰۰ میزبان با آنها همکاری دارند و حدود ۶۵۰ واحد برای اجاره در موسم ثبت شده است.
- شیوه درآمدزایی موسم
تاکنون حدود ۵۰۰ کاربر از خدمات موسم استفاده کرده‌اند و شیوه درآمدزایی آن براساس دریافت کارمزد است. «ما از طرفی کمیسیون مسافر داریم که حدود ۵ درصد است و از طرف دیگر کمیسیونی نیز از میزبانان دریافت می‌کنیم که بین ۵ تا ۱۰درصد است. تاکنون درآمدزایی داشته‌ایم ولی هنوز به نقطه سر‌به‌سر نرسیده‌ایم و فکر می‌کنم تا ۶ ماه آینده بتوانیم به این مرحله برسیم.» آرش می‌گوید یکی از دلایلی که باعث شده است هنوز به نقطه سر‌به‌سر نرسیده‌اند این است که در بخش تبلیغات کار نکرده‌اند و تاکنون به دنبال توسعه پلتفرم بوده‌اند. او معتقد است پلتفرم موسم یک بازی عرضه و تقاضاست و باید تعادلی در دو طرف پلتفرم برقرار باشد تا کار موفق باشد و به‌تازگی به مرحله‌ای رسیده‌اند که از نظر تعداد واحد و تنوع واحد، مسافر حق انتخاب بالایی دارد تا بتواند واحد موردنظر خود را در شهرهای مختلف پیدا کند. «در حال حاضر در حال مذاکره برای جذب سرمایه هستیم تا بتوانیم در بخش تبلیغات نیز بیشتر کار کنیم. تاکنون بیشتر از طریق شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات بنری برای معرفی موسم استفاده کردیم. برای اینکه میزبانان با خدمات موسم آشنا شوند نیز خودمان به شهرهای مختلف مراجعه کردیم و میزبانان را شناسایی و جذب کردیم و بعد از آن میزبانان از معرفی همکاران خود به موسم جذب شدند.»
- تاثیر فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی بر موسم
آرش می‌گوید فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام، تاثیر منفی در کارشان داشته است. او می‌گوید آنها به نسبت سایر فعالان در این حوزه وضعیت بهتری را در شبکه‌های اجتماعی داشتند و روی شبکه‌های اجتماعی برای جذب مسافر حساب می‌کردند و نرخ جذب مشتری خوبی از طریق شبکه‌های اجتماعی داشتند، ولی فیلترینگ باعث شده کانال تلگرام آنها از رونق بیفتد و از آن استفاده‌ای نکنند. علاوه بر این، رقبایی هم در این بازار هستند که رقابت با آنها چالشی است که برای آرش و تیمش وجود دارد «ما روی استانداردهای میزبانی و کیفیت خدمات کار کرده و سعی می‌کنیم خدمات تفریحی و رفاهی نیز به مسافران ارائه دهیم و تلاش می‌کنیم یک مزیت کیفی برای خودمان ایجاد کنیم.» آرش می‌گوید طبق آماری که سازمان آمار منتشر کرده، در سال۹۳ حدود ۲۱ میلیون‌نفر-شب اقامت ثبت شده و در آمار جدید این تعداد به حدود ۴۰ میلیون‌نفر‌شب اقامت در واحدهای سقفی رسیده است. او می‌گوید کل گردش مالی بازار اجاره خانه سالی حدود ۵ هزار میلیارد تومان است و آنها قصد دارند در این بازار اول باشند ولی با وجود رقابتی که در حال شکل‌گیری است، او فکر می‌کند بتوانند حدود ۳۰ درصد از حجم بازار را به دست بگیرند.