سرمقاله اکبر هاشمی شماره ۶۸: همه استارت‌آپ‌ها یک مجوز!

۲۸ Mordad 1396 بدون دیدگاه اخبار استارت آپی اکبر هاشمی https://goo.gl/QEsAso

استفاده از نهادهاي مدنی، به عنوان حلقه‌هاي واسط بین دولت و جامعه در جهت تسهیل ارتباط، ارائه درخواست‌ها و مطالبات و نیز امر نظارت و پیگیري، از تجارب مثبت در جوامع مختلف است که در قالب تشکل‌هاي صنفی نمایان می‌شود. از این رو تشکل‌هاي صنفی و حرفه‌اي جایگاه مناسبی در مجامع ملی و محلی و بین‌المللی دارند ...

سرمقاله اکبر هاشمی شماره 68: همه استارت‌آپ‌ها یک مجوز!

در حوزه اقتصادي از جمله کسب‌و‌کار نیز، تشکل‌ها همواره جایگاه خاصی دارند و می‌توانند فضاي مساعدي براي تعامل مناسب و سازمان‌یافته بین بنگاه‌هاي اقتصادي و حاکمیت به وجود آورند. از اين منظراتحادیه‌ها و تشکل‌ها‌، مهم‌ترین حلقه رابط بین تولیدکنندگان، دولت و مصرف‌کنندگان ‌یعنی جامعه هستند.
واقعیت این است که اکوسیستم استارت‌آپی ایران آنقدر‌ نوپاست که هنوز بخش قابل توجهی از فعالان زیست‌بوم به ضرورت و اهمیت وجود نهادهای صنفی و مدنی توجه ندارند یا معتقدند برای پیشرفت بیزینس‌شان نباید ذهنشان را درگیر این امور حاشیه‌ای کنند!
اما واقعیت این است که هرقدر ساز‌و‌کار کسب‌و‌کار استارت‌آپی ما مدرن و به‌روز هم باشد، در نهایت محصول نهایی بایستی روی ریل ساختار، بستر و قوانین جاری کشور حرکت کند. عدم توجه به این ریل‌گذاری و فهم آن ‌هنگام بروز تعارض‌ها مشکلی را حل نخواهد کرد. از این رو هر چقدر هم درگیر بیزینس‌مان باشیم، باید اندکی برای فعالیت، مشارکت در شکل‌گیری تشکل‌ها، نهادی صنفی و مدنی حوزه کسب‌وکارمان وقت صرف کنیم.
از این رو حمایت و مشارکت و شرکت در برنامه‌های نهادهای صنفی مثل سازمان نظام صنفی رایانه ای، انجمن کسب‌و‌کارهای اینترنتی، انجمن فین‌تک‌ها، انجمن نرم‌افزار و اتحادیه کسب‌و‌کارهای فضای مجازی، در حقیقت ‌تقویت و گسترش حلقه‌هاي واسط بین استارت‌آپ‌ها‌، دولت و جامعه است.
اما عده‌ای در این میان خواسته یا نا‌خواسته با تفکر سنتی خان‌سالاری و کدخدایی و با استفاده از شعار مدرن و آرمانی «مجوز‌زدایی» درصدد تجمیع قدرت در مجموعه‌های خود هستند وبراي همراهي جوانان خوش فكر استرتاپي آدرس غلط نشان انها و مسئولان مي دهندكه تنها دلیل شکست استارت‌آپ‌ها و مانع توسعه اکوسیستم استارت‌آپی تعدد تشکل‌ها یا مجوزها است!
کاهش دخالت دولت مطالبه همه ماست اما آدرس غلط دادن به جوانان استارت‌آپی و استفاده از شعار جذاب مجوز‌زدایی ‌و طرح این موضوع که اگر مجوز و تمرکز در دست ما باشد، خوب است اما اگر دست دیگری باشد فساد ایجاد می‌کند! راه را بر تظارب ارا و شكل گيري تشكل هاي مدني بسته و در نهايت اين تفکر انحصاری از سوي هر فرد و مجموعه اي كه اعمال شود، برای اکوسیستم استارت‌آپی جز چند‌پار‌گی و اختلاف، عایدی دیگری ندارد.
بیایید ابتدا کمی در مورد شعار آرمانی که سر داده می‌شود، حرف بزنیم.
۱- برخی معتقدند استارت‌آپ‌ها نباید مجوزی اخذ کنند. اگرچه این موضوع واقعا جذاب است اما با ساختار کشور ما مغایرت دارد و اتفاقا در شرایط فعلی زمینه‌ساز برخورد بدون حساب‌و‌کتاب با استارت‌آپ‌ها می‌شود. تحقق این امر برای مخالفان استارت‌آپ‌ها آرمانی و جذاب‌تر است.
۲- برخی معتقدند با بودن مجموعه‌ها و مجوزهای فعلی نیازی به ایجاد تشکل‌ها یا مجوزهای جدید نیست. بسیار حرف سنجیده و درستی است، اما سوال اینجاست که با بودن همین سازمان‌ها و مجوزها، وقتی بازهم استارت‌آپ‌ها فیلتر می‌شوند یا با آنها برخورد می‌شود، آیا تاکید بر تمرکز مجوز‌ها در این مجموعه‌ها و تکیه بر مجوزهای ناکارآمد و بدون پشتوانه تحت هر شرایطی و کشاندن استارت‌آپ‌ها به بن‌بست فیلترینگ چه مفهومی دارد؟!
نگارنده اگرچه در گام اول موافق این است که هیچ مجوزی نباشد و در آزادی کامل کارها پیش بروند یا آنکه مثل مطبوعات فقط یک سازمان یا وزارتخانه به استارت‌آپ‌ها مجوز بدهد، اما از آنجایی که پاهای من روی زمین است و تخیلی زندگی و کار نمی‌کنم، بر این باورم که به دلیل گستردگی حوزه استارت‌آپ‌ها، همچنین (متاسفانه )شرایط فعلی جامعه‌مان، برای آنکه کار اکوسیستم مختل نشود، ما به چندین سازمان یا تشکل یا اتحادیه نیازمندیم، چرا؟ ‌مگر امکان دارد که برای هر صنفی که به ذهنتان می‌رسد، از خیاطی و بزازی گرفته تا طباخی و نان‌فروشی و آژانس و تاکسیرانی تا فرش و صنایع دستی و... هر کدام یک اتحادیه داشته باشند ولی اقتصاد سنتی و حاکمیت بپذیرند، همه استارت‌آپ‌های ایران در همه حوزه‌ها به اقتصاد و جامعه ورود کنند و فقط یک مجوز و یک سازمان یا تشکل برای هدایت آن وجود داشته باشد؟!
عرض کردم آرزوی من هم همین است؛ «یک مجوز، یک تشکل» اما اینجا سرزمین آرزوها نیست. تجربه تشکیل اتحادیه‌ کسب‌و‌کارهای فضای مجازی و بیرون ماندن بخش قابل توجهی از استارت‌آپ‌ها‌ از دایره تعریف‌شده این اتحادیه، مثل فین‌تک‌ها مؤید این نظر است که دولت هم هنوز نتوانسته به راهکار جامع و کاملی برسد.
واقعیت تلخ این است که تشکیل اتحادیه‌ای فراگیر با شعار همه استارت‌آپ‌ها فقط یک مجوز، امروز و فردامحقق نخواهد شد و تا مسئولان دولتی و قانونگذاران، استارت‌آپ و شرایط زمان را درک کنند، یک دهه کم یا بیش طول خواهد کشید. ما ناچاریم در این یک دهه بر اساس مدل استارت‌آپی تجربه «فِیل»کردن در بیزینس‌هایمان را در نهادهای مدنی، تشکل‌ها و اتحادیه‌هایمان نیز تجربه کنیم و در نهایت برسیم به اتوپیای اتحادیه فراگیر.
از طرفی اگر فردا روز با «یک اتحادیه، یک مجوز» موافقت شود، ما این ظرفیت و آمادگی را داریم که جوسازی نکنیم و نگوییم می‌خواهند مافیا درست کنند، فساد ایجاد می‌شود و بازی را به‌هم بزنیم و... آیا توانایی سازماندهی و مدیریت چنین ساختار عظیمی را داریم؟ مدیران قوی و با‌تجربه برای هدایت و مدیریت چنین اتحادیه پیچیده و بسیطی را داریم؟ كدام يك از متوليان موجود در اكوسيستم اين مقبوليت عام را دارند كه همه را پاي يك سفره بنشانند.
حرف آخر: با همه اختلاف‌نظر‌ها باید در کنار یکدیگر و با مهربانی، بودن مجموعه‌های معظمی مثل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای‌، انجمن کسب‌و‌کارهای اینترنتی، انجمن فین‌تک‌ها و ‌انجمن نرم‌افزار را ارج نهیم و از ظرفیت عظیم آنها برای پیگیری مطالباتمان بهره ببریم. در همین راستا تشکیل اتحادیه کسب‌و‌کارهای فضای مجازی (در كنار اين مجموعه ها ) قدمی مبارک در جهت ایجاد حلقه واسط دیگری برای ارتباط با دولت و جامعه است.