رادیو اینترنتی به معنای واقعی نداریم!

0

رادیو روشنا ادامه یک رویداد ادبی بزرگ به نام «این روشنای نزدیک» است که حدودا در سال ۸۷ شکل گرفت و منتخبی از کتاب‌های داستان‌نویسان و شاعران جوان ایران را منتشر کرد. بعدها به این نتیجه رسیدیم که از شیوه بیان نوشتاری به سمت شیوه بیان گفتاری و صوتی بیاییم. حدودا سال ۹۱ ایده رادیو اینترنتی روشنا عملیاتی شد. محوریت کار ما در رادیو بیشتر بر مبنای ادبیات معاصر است که در قالب دکلمه، ترانه و … و به صورت عصرگاهی، صبحگاهی و شبانگاهی پخش می‌شود. 

تعریف مشخصی از رادیو اینترنتی نمی‌توانم ارائه کنم اما مسئله تفاوت در شیوه بیان است؛ یعنی از نوشتار به گفتار آمده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که مخاطبی که وقت زیادی را در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌گذراند، می‌تواند مخاطب رادیو اینترنتی باشد. البته مینیمال‌بودن هم از دیگر ویژگی‌های مورد نظر مخاطب رادیو اینترنتی است که به دنبال مطالب کوتاه و کم‌حجمی است.  اینکه از حوزه نوشتار و مکتوب به حوزه گفتار و شنیداری تغییر رویکرد دادیم، به این دلیل بوده که بخش اصلی که از یک اثر هنری لذت می‌بریم به این دلیل است که می‌توانیم با آن هم‌ذات پنداری کنیم اما واقعیت این است که نسل جدید و جوان کمتر به سمت خرید کتاب می‌رود. بنابراین رابطه مخاطب و نسل جوان با ادبیات قطع شده بود. ما به این نتیجه رسیدیم که بهترین پل ارتباطی بین کتاب و مخاطب همین رادیو اینترنتی است. با رادیو اینترنتی مسیر بین خالق اثر و مخاطب اثر کوتاه‌تر می‌شود.  از آنجایی که راه‌اندازی رادیو اینترنتی در ایران کمتر مورد حمایت اسپانسرها و سرمایه‌گذارها قرار دارد، معمولا این قبیل کارها با سرمایه شخصی راه‌اندازی می‌شوند و بودجه اندکی دارند. به همین دلیل میزان آثار تولیدی رادیو روشنا نسبت به آثار آرشیوی‌اش بسیار کمتر است و آثار تولیدی حدود ۱۰درصد از کل آثار رادیو روشنا را تشکیل می‌دهند. چون امثال رادیو روشنا به عنوان رسانه مستقل بدون اینکه سفارش‌دهنده‌ای داشته باشند یا حامی مالی داشته باشند، به کار مشغول هستند و به همین دلیل وسع مالی را برای تهیه فایل‌های تولیدی ‌ندارند.  رادیوهای اینترنتی در ایران تقریبا اتفاقاتی مجازی هستند که هنوز قواعد و قوانین مدونی ندارند؛ یعنی کمتر رادیو هستند و شاید بتوان گفت که سایت‌هایی اینترنتی هستند که براساس فایل‌های شنیداری شکل گرفته‌اند. یعنی رادیو اینترنتی به معنای واقعی کلمه نداریم. یعنی طیف وسیعی از مخاطبان را دربرنمی‌گیرند. رادیو اینترنتی به تعبیری سایت‌های اینترنتی هستند که وجه صوتی‌شان بر وجه نوشتاری‌شان غالب است. اصولا ساخت برنامه رادیویی با آنچه ما انجام می‌دهیم، بسیار متفاوت است. ما فقط دنبال واژه‌ به اصطلاح دهان‌پرکنی بودیم که مطالبی قصد انتشارشان را داریم، به نوعی فامیلی برایش قرار دهیم. به همین دلیل به نظر من رادیوهای اینترنتی هیچ تفاوتی با پادکست‌ها ندارند. تنها شیوه پلی‌کردن این دو با هم متفاوت است. در رادیو اینترنتی هرگاه سایت باز شود، مطلبی به صورت اینترنتی پخش می‌شود و مخاطب نمی‌تواند مطلب دیگری را انتخاب کند و به دلخواه خودش به فایلی گوش دهد یا به آرشیو دسترسی باشد؛ درست مانند بازکردن پیچ رادیو است. الان هر کسی می‌تواند با گوشی موبایلش مطلبی را تهیه کند، در سایتی بارگذاری کند که دیگران هم بتوانند به آن گوش دهند. حتی الان بسیاری از رادیوهای اینترنتی در ایران سایت هم ندارند و تنها کانالی در تلگرام یا صفحه‌ای در اینستاگرام دارند.  بیشترین مخاطبان روزانه رادیوهای اینترنتی در ایران نهایتا به عدد هزار می‌رسد. این عدد واقعی است. در حالی که چنین مخاطبی برای یک رسانه قابل توجه نیست. رادیو در معنای واقعی طیف وسیعی از مخاطبان را در‌بر‌می‌گیرد. الان هر پست در کانال‌های تلگرامی صدها هزار بازدیدکننده دارد و هیچگاه یک سایت اینترنتی با هزار مخاطب روزانه نمی‌تواند مدعی رسانه‌بودن باشد. در ایران اغلب از روی علاقه و به صورت شخصی رادیو اینترنتی راه‌اندازی می‌شود. به لحاظ محتوایی هم رادیوهای اینترنتی محدودیت‌های بسیاری دارند و اگر به سراغ محتوایی بروند که به اصطلاح مخاطب را قلقلک بدهد و مبنای سیاسی و اجتماعی داشته باشند، عمر کوتاهی خواهند داشت. در حالی که رادیوهای اینترنتی در سطح جهان حتی در مرزهای یک کشور مبدأ محصور نمی‌شوند و مخاطب جهانی دارند. بنابراین می‌بینیم که رادیوهای اینترنتی با ساختاری قوی در ایران راه نیفتاده است. یعنی براساس ایده‌ای برای رشد بالا و درآمدزایی راه‌اندازی نمی‌شوند. یعنی به دنبال مخاطب ویژه‌ای نمی‌روند که تبلیغات خاصی دریافت کنند. به طور کلی در فضای فعلی و با توجه به مخاطب، من به آینده این کسب‌وکارها خوشبین نیستم. چون مخاطبان هم سواد اینترنتی و تخصصی بالایی ندارند، در تولید محتوا محدودیت وجود دارد و به‌طور کلی همه این عوامل دست به دست هم داده که رادیو اینترنتی به معنای واقعی رادیو نباشد و کارکرد بالایی نداشته باشد. چون باید با برنامه‌های تصویرمحور هم رقابت کنند و تاکنون برگ برنده با رسانه‌های تصویری بوده است. 

 

 

ارسال دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.